Sevgili okur;

Bir gün muhasebeye çağrılıp "çıkışınız verildi" cümlesine muhatap olmak, senin değilse de bir yakının başına muhakkak gelmiştir. Hele son dönemdeki ekonomik sebepli! Şirket küçülmesi modasını sorma gitsin. Öyle üç beş kişi değil yüzlerce işçi kardeşimizin, aynı gün adeta kapı önüne konmuş gibi işten çıkarıldığını görmek dışardan bakan bir göz için bile ilk başta üzücü bir manzarayı ifade ediyor. Ancak asıl üzücü olan ise, çoğu çalışanımızın özellikle ekonomik sebeplerle hakkını arayamıyor olması ve bu nedenle işverene boyun eğmek zorunda kalıyor olduğunu görmektik.

Oysa bilmeliyiz ki Anayasamız ve İş mevzuatımız işçiyi ve haklarını korumaktadır.

Emek Mübarektir! “Hiç kimse, kendi emeğinin kazancından daha hayırlı bir rızık yememiştir!” diyen peygamberin düsturunda olan işçilerimizin haklarına riayet etmeye çalışan işverenlerimiz çoğunlukta olsa da, "İşçinin hakkını alnının teri kurumadan verin" şeklindeki peygamber tavsiyesine muhalif hareket eden, hatta sudan sebeplerle işçinin ücretini dahi ödemeyen yüzkarası işverenler de yok değiller maalesef. Bu nedenle bu haftaki yazımda “işten çıkarılan bir işçinin hangi haklara sahip olduğunu” kısa ve öz bir ifade ile anlatacağım.

1. Kıdem Tazminatı Hakkı

Eğer bir işçi en az 1 yıl aynı işverene bağlı olarak çalıştıysa ve işveren tarafından haksız şekilde işten çıkarıldıysa, kıdem tazminatı hakkı doğar. Her yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanır. Örnek: 5 yıl çalışan bir işçiye, her yıl için 30 günlük brüt ücreti kadar kıdem tazminatı ödenir.

2. İhbar Tazminatı Hakkı

İşveren, işçiyi önceden haber vermeden çıkarırsa işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır.

6 aya kadar çalışmışsa: 2 hafta, 6 ay - 1,5 yıl arası: 4 hafta, 1,5 - 3 yıl arası: 6 hafta

3 yıldan fazla çalışmışsa: 8 hafta. Bu sürelere göre maaş tutarında ihbar tazminatı ödenir.

3. Fazla Mesai Alacakları

Haftalık 45 saatin üzeri çalışmalar fazla mesai sayılır. Eğer işçi fazla çalıştırılmış ama bu ödemesi yapılmamışsa, geriye dönük 5 yıla kadar fazla mesai alacağını dava yoluyla talep edebilir.

4. Yıllık İzin Ücreti

İşçinin kullanmadığı yıllık izinleri varsa ve iş akdi sona ermişse, bu izinler ücret olarak ödenmelidir.

5. Hafta Tatili ve Bayram Tatili Ücretleri

Pazar günü ya da resmi bayramlarda çalışan işçiye ek ücret ödenmelidir. Aksi halde işçi, bu

alacaklarını dava ile talep edebilir.

6. Sendikal Nedenle Fesih Olmaz!

İşveren, işçiyi sırf sendikaya üye oldu diye işten çıkaramaz. Böyle bir durumda, işçinin işe iade hakkı doğar ve ayrıca sendikal tazminat talep edebilir.

7. İşe İade Davası

Eğer işçi, en az 6 ay çalışmışsa ve işyerinde en az 30 kişi çalışıyorsa, işten çıkarıldıktan sonra 1 ay içinde işe iade davası açabilir. Mahkeme feshin haksız olduğunu tespit ederse, işçi işe başlatılmazsa en az 4, en fazla 8 maaş tutarında tazminat alabilir.

İşçilerimize Tavsiyem: İşten çıkarıldığınızda imzaladığınız her belgeyi dikkatle okuyun.

“İbra ediyorum” ya da “bütün işçilik alacaklarımı aldım” yazan belgeleri hemen imzalamayın.

Gerekirse bir avukata danışın. Elinizdeki maaş bordroları, mesajlaşmalar, kamera kayıtları, tanık görgü ve bilgisi gibi her şey delildir.

Örnek Bir Olay:

Bir tanıdığım, 3 yıl boyunca bir fabrikada çalıştı. Haftanın 6 günü, günde 11 saat çalışmasına

rağmen fazla mesai ücreti ödenmemiş. İşten çıkarılırken eline bir kâğıt tutuşturmuşlar, “İmzala gitsin, fazla çalışman yok, işin oluru bu” demişler. Durumu bize anlattı. Dava açtık. Mahkeme kıdem + ihbar + fazla mesai + yıllık izin alacağı olarak tam 146 bin TL tazminata hükmetti. Gel gör ki işveren şirket konkordato ilan etmiş olduğu için henüz alacağı tahsil etmiş değiliz. Ancak alacağımıza faiz işlemeye devam ediyor ve alacağımızı da ilk sıralara yazdırdık ve şirketin işleri düzelince veya aksi gidişatta iflas edip tasfiye sürecine girdiğinde alacağımızı bu sıra dahilinde tahsil edeceğiz.

Sonuç:

"İşini işleyen, ekmeğini dişler" diyen atalarımızın sözünü tutan, işinin, aşının peşinde gayret

sarfeden bütün emekçi kardeşlerimize selam olsun.