2023 yılında kira geliri elde edenler, birden fazla işverenden ücret alanlar ile gayrimenkulünü satıp değer artışı kazancı elde edenler belli koşullarda bu gelirlerini vergi dairesine ya da dijitalde beyan etmeleri gerekmektedir. Beyanname verme tarihi en geç 31 Mart'tır ancak 31 Mart'ın hafta sonuna denk gelmesi nedeniyle bu süre bu yıl 1 Nisan'da sona erecek.

Beyannamesini vermeyenleri hoş olmayan bir süreç bekliyor. Önce ceza ve faiz sonra zam ve maaş haczine kadar gidilecek maliye bu konuda kararlı. Daha da önemlisi normal koşullarda yararlanılacak istisna ve gider uygulaması bu aşamada pek uygulanmamakta ve normal koşullarda ödenmesi gereken vergi hem fazla (istisna ve giderler düşülmediğinden) hem de cezasıyla, faiziyle veya zammıyla ödenmek zorunda kalınabilecek.

Varsayalım beyanname verme süresini kaçırdınız. Size herhangi bir ihbarname gelmeden önce kendiliğinden beyanname verebilirsiniz. Ama bu hakkınızı da kullanmazsanız yani beyanname vermezseniz kira, değer artışı kazancı gibi geliriniz takdir komisyonuna sevk edilir ve vergi idaresi, hakkınızda re'sen tarhiyat yani verginizi gıyabınızda hesaplar. Burada genel olarak indirim ve istisnalar dikkate alınmayacağından normal süresinde beyan ettiğinizde çıkacak vergiden daha fazla vergi çıkacaktır.

Vergi Usul Kanunu'nun 344'üncü maddesi uyarınca kayba uğratılan verginin bir katı kadar vergi ziyaı cezası kesilir. Yani re'sen tarh edilen vergi 100 TL ise bir o kadar miktar da de vergi ziyaı cezası var demektir.

Ancak yükümlünün vergi incelemesine başlanılmasından veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra verilenler hariç olmak üzere, kanuni süresi geçtikten sonra verdiği beyannameler için kayba uğrayan verginin yanı sıra ayrıca alınacak bir kat vergi ziyaı cezasının yarısı hesaplanacaktır.

Sonrasında beyanname vermeyen kira geliri, değer artışı kazancı sahibi için VUK m.352 uyarınca birinci derece usulsüzlük cezası kesilir ve bu ceza, beyanname vermeyen kira geliri, değer artışı kazancı sahibi ve ücretliler için -2024 için- sadece 150 TL'dir.

Tabi bunun yanı sıra faizide var. Gecikme faizi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 112'nci maddesinde düzenlenmiştir. Gecikme faizi, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerin sonradan ikmalen, resen ya da idarece tarh edilmesi nedeniyle verginin normal vade tarihinden tahakkuk tarihine kadar aylık %3,5 oranında gecikme faizi hesaplanır.

Örnek verecek olursam, geçtiğimiz yıl kira geliri elde eden Mete Ö. Bey, yıllık beyannamesini 1 Nisan 2024 tarihine kadar vermesi gerekmekte olup tarh ve tebliğ edilen vergiyi de Mart ve Temmuz ayında ödemesi gerekmektedir. Ancak Mete Bey, 2023 yılına ilişkin konut kira gelirini 1 Nisan 2024'e kadar vermemiştir. Vergi idaresi, beyannamesi verilmeyen kirayı resen tarh edip vergi/ceza ihbarnamesini 2 Eylül 2024 tarihinde tebliğ etmiştir. Tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük idareye başvuru ya da dava açma süresi bulunmaktadır; 2 Eylül'den itibaren 30 gün yani 2 Ekim'e kadar. Dava açmadığı ya da idareye başvurmaz ise gecikme faizi normal vade tarihi tarihinden 2 Ekim'e kadar 6 ay hesaplanır. Gecikme faizi hesaplanan verginin her ay için yüzde 3,5'i kadardır.

Bu vesile ile ramazan ayınızı tebrik eder. Ülkemize, insanımıza, tüm islam alemine ve insanlığa hayırlar, güzellikler getirmesini temenni ediyorum.