İyot, vücudumuz için çok küçük miktarlarda ihtiyaç duyulan fakat yokluğu halinde büyük sağlık sorunlarına yol açabilen hayati bir mineraldir. En önemli görevi, tiroid hormonlarının yapımında rol almaktır. Tiroid bezinden salgılanan hormonlar; büyüme, gelişme, metabolizma hızı, enerji dengesi ve beyin fonksiyonlarının düzenlenmesi için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle iyot eksikliği yalnızca basit bir mineral yetersizliği değil, toplum sağlığını tehdit eden önemli bir halk sağlığı problemidir.

İyot Yetersizliğinin Sonuçları

İyot eksikliği vücudumuzda çok çeşitli problemlere yol açabilir. En bilinen sonucu guatr, yani tiroid bezinin büyümesidir. Yetersizlik devam ettiğinde hormon üretiminde bozulmalar ortaya çıkar ve hipotiroidi gelişebilir. Halsizlik, unutkanlık, ciltte kuruluk, saç dökülmesi, üşüme, kilo alma gibi şikâyetler sık görülür.

Çocuklarda ise tablo çok daha ciddidir. Çünkü beyin gelişimi anne karnından itibaren tiroid hormonlarına bağlıdır. Gebelikte iyot eksikliği, düşük, ölü doğum, doğum kusurları ve bebeğin zekâ gelişiminde gerilik gibi kalıcı sorunlara yol açabilir. Erken çocukluk döneminde iyot yetersizliği yaşayan bireylerde öğrenme güçlüğü, okul başarısında düşüklük ve zihinsel gelişim geriliği görülebilir. Dünya Sağlık Örgütü, iyot eksikliğini engellenebilir zeka geriliğinin en önemli nedeni olarak tanımlamaktadır.

Günlük İyot İhtiyacı

İyot ihtiyacı yaşa ve fizyolojik duruma göre değişir.

• Yetişkinlerde günlük 150 mcg, Gebelerde 220–250 mcg, Emziren kadınlarda 250–290 mcg, Çocuklarda ise yaşa göre 90–120 mcg iyot alımı önerilmektedir.

İyot Kaynakları

Doğal iyot kaynakları deniz ürünleri, balık, karides, yosun, yumurta ve süt ürünleridir. Ancak günlük beslenmede bu kaynaklar yeterli miktarda tüketilemediğinde iyot ihtiyacının karşılanması zorlaşır. Bu nedenle iyotlu tuz kullanımı en etkili ve kolay yöntem olarak önerilmektedir. Ülkemizde de yıllardır sofra tuzlarının iyotla zenginleştirilmesi uygulaması yürütülmektedir.

Bununla birlikte iyot uçucu bir mineraldir; yani tuz ışık, nem ve hava ile temas ettiğinde iyot içeriğini kaybedebilir. Bu nedenle iyotlu tuzlar koyu renkli, kapalı kaplarda saklanmalı ve yemek pişirme sırasında yemeğe en son aşamada eklenmelidir.

Fazla İyot Alımı

Nasıl ki iyot yetersizliği zararlıysa, fazlası da tiroid sağlığına zarar verebilir. Özellikle tiroid hastalığı olan bireylerde fazla iyot alımı tiroid bezini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle ihtiyaca uygun ve dengeli kullanım önemlidir.

FOTOĞRAF: SOSYAL MEDYA
KÖŞE YAZISI: YENİ SAKARYA GAZETESİ