Yıllara Göre Ev Kirasının, Asgari Ücrete Oranı

Uzun bir süre sonra ilk kez konut ve kira fiyatlarında artış durdu..

Yeni yılda asgari ücrete gelen zamla birlikte biraz artış olabilir fakat fahiş artışlar hız kesti.

Kiralar öyle bir noktaya ulaştı ki, son 5 yıl Türkiye Asgari ücretini ve Sakarya Serdivan ilçesinin son 5 yılın ortalama kirasını gösteren bir tablo hazırladım.

                                                                                                                              *sahibinden verileri ile hazırlandı sh

Tabloyu incelediğimizde 2019 Yılında Asgari ücretin hemen hemen yarısı ortalama bir evin kira bedeli iken, günümüzde ev kirası asgari ücretten de fazla, işte tam burada denge şaşmaktadır.

Normal refaha ulaşılması için hane halkı gelirinin yüzde 30’unu barınmaya ayırmalı, olması gereken budur.

Airbnb Yasaklanıyor mu ?

Konutların turizm amaçlı kiralanmasına yönelik düzenlemeleri içeren kanun teklifi kabul edildi,birçok şart dünyanın çoğu yerinde de uygulanan vergi bildirimi, kimlik tespiti gibi unsurlardan oluşuyor. Ancak düzenlemede en dikkat çeken madde göre kısa dönemli kiralamalarda kat maliklerinin oybirliği ile onayını almak gerekiyor, bu madde  Airbnb’yi önünde büyük engel, buna her apartmanda mutlaka en az bir kişi dairelerin kısa dönemli kiralanmasına karşı çıkacaktır. Neden çıkmasın ki? Kat maliklerinin izin vererek elde edeceği hiçbir menfaat yok. Karşı çıkarak göreceği bir zarar da yok.

Dünyada Airbnb konusunda en geç tepki veren, Airbnb’yi en geç regüle eden ülkelerden biri de bizim ülkemiz. Bunun da bazı nedenleri var.“Birincisi, Airbnb turist getiriyor. Uber gibi Türk’ü Türk’ün arabasıyla gezdirmiyor. İkincisi, bizim turizm lobisinin odağı her şey dahil tatil köyleri. Onların da Airbnb’den canı yanmıyor. Üçüncüsü, geçen aya kadar bizde konaklama vergisi yoktu. Doğrusu, konaklama vergisini çıkarırken Maliyemiz nasıl Airbnb’yi atladı, hayret ettim.” Regülasyon geç gelince daha iyi tartışılmasını, daha ayrıntılı olmasını beklersiniz. Ancak sonradan düzenlenmesine rağmen kısa süreli kiralamalarla ilgili diğer ülkelere nazaran daha sert bir çerçeve çizildi. Peki, ne oldu da üç buçuk sene sonra işler değişti?

Bu sene turizm sektörü bazı bölgelerde kötü bir sezon geçirdi. Maliyetler, özellikle de işgücü maliyetleri, çok arttı. Türk Lirası artan maliyetler karşısında aşırı değerli kalınca oteller bekledikleri oranda yabancı turist çekemedi. Kabahat de Airbnb’ye bulundu. İkinci olarak, son yıllarda ev fiyatı ve kiralar tüm dünyada hızla yükseldi. Türkiye’de yakın zamana kadar süren düşük faiz politikası ve yabancıya konut satışları ile ülkemizdeki artışlar astronomik seviyelere ulaştı. Bunun üzerine kira artışına getirilen %25’lik sınır, turistik yerlerdeki ev sahiplerini Airbnb pazarına itti. “Eve normal kiracı alsam seneye kira bedeli pula dönecek, bari evi boş tutup arada Airbnb’ye vereyim”, dediler. Yani, Airbnb, otel lobisinin hedefi olduğu kadar, kiralardaki artışlarının da sorumlusu haline geldi. Üçüncüsü, biz her ne kadar Türkiye’yi dünyanın merkezi sansak da Türkiye Airbnb için öncelikli bir pazar değil. Airbnb’nin Türkiye’de ofisi ve temsilcisi yok. Ayrıca Airbnb üzerinden gelir elde eden ev sahipleri de örgütlü değil. Tüm bunlar bir araya gelince de Airbnb, ABD’de ve Avrupa’da konan kurallarla ilgili birçok kampanyanın benzerini Türkiye’de yapmadı.

Airbnb kanununa son anda getirilen bir istisna ile sitelerde sadece Airbnb için kullanılan binalardaki daireler düzenlemelerden muaf tutuldu. Tam da bu sıralarda New York’ta Airbnb ile çıkarılan yeni bir kanun ise ilginç bir şekilde tam tersi bir çerçeve ile yürürlüğe girdi: New York’ta artık özel olarak evini Airbnb’ye vermek yasaklandı, ancak eğer evde yaşıyorsan bir odanı Airbnb üzerinden kiralamak serbest bırakıldı. Kanun çıktıktan sonra bir ayda New York’ta Airbnb’de listelenen ev ilanı sayısı %80 oranında düşmüş. Ancak buradan çıkarılan ilanlar, regüle edilmeyen Facebook Marketplace gibi genel amaçlı platformlara kaymış; yani bir bakıma yer altına inmiş. Benzer bir trend Türkiye’de de olacaktır.

Yaptığım bazı araştırmalara göre, New York’taki düzenlemelerin amacı, Airbnb’ye karşı şehrin dokusunu korumak. Buna göre “Evinde yaşamıyorsan Airbnb yapma! Ben özellikle Airbnb için kullanılan eve müsaade etmem” diyor. Benzer kurallar Avrupa’da da varmış . Mesela Fransa’da evinizi yılda en fazla 90 gün Airbnb’ye verebilirsiniz. Hollanda’da bu süre 30 gün ile sınırlı. Bizde çıkan kanun ise tam tersini hedefliyor: Airbnb’ler şehir dokusu içinde yer almasın, eğer olacaksa da tamamen yalıtılmış sitelerde olsun.

Haliyle, her ülkenin kendine göre farklı kültürel ve ekonomik öncelikleri olabilir. Yeter ki, bu öncelikleri tüm paydaşlarla tartışıp kendimiz için en uygun politikaları tespit edebilelim. Dijital dünyayla ilgili birçok düzenlemede olduğu gibi son Airbnb düzenlemesinde de bunu yapabildiğimizi söylemek zor.

ŞANLU YÜZYIL !

İngilizlerin, “İki yıl yaşamaz” dedikleri Türkiye Cumhuriyeti, içeriden ve dışarıdan saldırılara rağmen, 100 yıldır yaşıyor. Özellikle Dünya’ da yaşanan olaylara baktığımızda her geçen gün kıymetini daha iyi anladığımız Cumhuriyetin 100. Yılına eriştik.

Bu büyük tarihi gün dolayısıyla başta büyük devlet adamı ve eşsiz komutan Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere döktükleri kanlarıyla Anadolu topraklarını bizlere vatan yapan şehit ve gazilerimizin aziz hatıraları önünde saygıyla eğiliyor, Cumhuriyetimizin 100. yılını tüm benliğimle yürekten kutluyorum...

Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun. Nice 100 yıllara…