Ülkemizde en risksiz yatırım araçlarından birisi Konut yatırımıdır. Sakarya’dan örnek verecek olursak, Serdivan ilçesinin yüzde 70’i yatırım amaçlı satın alınan konutların olduğu bölgedir.
Evimizi satarken tapu harcını, döner sermaye bedelini, gayrimenkul danışmanının ücretini hesaplıyoruz. Fakat çoğunlukla gözden kaçırdığımız sonrasında karşımıza çıkacak olan “ Değer Artış Vergisi”
Gerçek kişiler, sahip oldukları gayrimenkulleri alış tarihinden itibaren beş yıl içerisinde satmaları halinde, değer artış kazancı olarak elde ettikleri bu kazançları için her yıl Mart ayında yıllık gelir vergisi beyannamesi vermelidir. Çıkan vergi, Mart ve Temmuz aylarında iki taksit halinde ödenmelidir.
Değer artış kazancının tespiti
Gelir Vergisi Kanunu’muza göre; gerçek kişilerce karşılıksız iktisap edilenler hariç, gayrimenkul niteliğindeki (iş yeri, konut, arsa) mal ve hakların iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içerisinde elden çıkarılmasından doğan kazançları değer artışı kazancının konusunu oluşturur.
Beş yıllık sürenin hesabında takvim günü esas alınmaktadır. Elden çıkarmadan maksat ise, gayrimenkul niteliğindeki mal ve hakların satılması, bir bedel karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasıdır.
Endeksleme ve istisna var
Mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarıldığı ay hariç almak üzere Türkiye İstatistik Kurumu'nca belirlenen Yurt İçi-Üretici Fiyat Endeksi (YI-UFE) artış oranında artırılarak tespit edilir.
Endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının %10 veya üzerinde olması gerekiyor. Endeksleme sonucu tespit edilen değer artışı kazançlarının beyan konusu edilip edilmeyeceği, elde edilen iradın istisna haddinin altında kalıp kalmadığına bağlıdır.
Satışın yapıldığı yıl için belirlenen istisna tutarının (2023 yılı için 55.000 lira, 2024 yılı için 87.000 lira) altında kalan kazançlar için yıllık beyanname verilmeyecek. İstisna haddini aşan tutarda gelir elde edilmesi halinde ise yıllık beyanname verilecek ve istisna tutarı beyan edilen gelirden düşülebilecek.
Örnekler;
Örnek 1: Mükellef (A) 15/6/2018 tarihinde 2.000.000 liraya satın almış olduğu gayrimenkulü, 30/12/2023 tarihinde 15.000.000 liraya satmıştır. Buna göre mükellef, söz konusu gayrimenkulü alış tarihinden itibaren beş tam yıl geçtikten sonra satmış olduğundan elde etmiş olduğu kazanç değer artış kazancı olarak vergiye tabi olmayacak.
Örnek 2: Mükellef (B) 10/8/2020 tarihinde kendisine miras yoluyla intikal eden apartman dairesini, 20/10/2023 tarihinde satmıştır. Satışa konu apartman dairesinin ivazsız olarak (veraset yoluyla) intikal etmesi nedeniyle, mükellefin bu satıştan elde ettiği gelir; değer artışı kazancı olarak vergilendirilmeyecektir.
Örnek 3: Mükellef (C) 20/12/2019 tarihinde 3.000.000 liraya satın almış olduğu gayrimenkulü 30/9/2023 tarihinde 9.000.000 liraya satmıştır Bu durumda, söz konusu gayrimenkul 5 yıllık süre dolmadan elden çıkarıldığı için mükellef adına oluşacak değer artış kazancı aşağıdaki gibi beyan edilerek vergilendirilecek.
Yukarıdaki örnekte görüldüğü üzere, konutunuzun beş yıl dolmadan 2023 yılında satılması halinde, oluşan kazanç (değer artışı kazancı) beyana tabi diğer gelirlerle birlikte 2024 yılının Mart ayında yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilir. Beyan sonucu ödenmesi gereken vergi, 2024 yılı Mart ve Temmuz aylarında 2 eşit taksitle ödenir.
Hayatı ertelemediğiniz bir hafta geçirmeniz dileğiyle..
Samet Hızalan
