İç pazarda yaşanan bu değişim yalnızca yabancı markaları değil, birçok köklü Çinli otomobil üreticisini de zor durumda bıraktı. İçeride satışları düşen şirketler, elindeki benzinli araç stokunu bu kez küresel pazarlara yönlendirerek dünya genelinde yoğun rekabetin fitilini ateşledi.
Fosil yakıtlı ihracatta patlama
Reuters’ın analizine göre, Çin’in otomobil ihracatının yüzde 76’sını hâlâ fosil yakıtlı araçlar oluşturuyor. Ülkenin toplam otomobil ihracatı 2020’de 1 milyon civarındayken, 2024’te 6,5 milyon adede ulaştı. Yalnızca 2023’te Çin’in benzinli araç ihracatı, ülkeyi hacim bazında dünyanın en büyük otomobil ihracatçısı konumuna taşıdı.
Devlet destekli EV dönüşümü yabancı devleri zayıflattı
Çin’de uzun yıllardır sağlanan EV teşvikleri, VW, GM, Nissan gibi küresel markaların Çin operasyonlarını ciddi şekilde geriletti. Yükselen rekabet ve fiyat savaşları, geleneksel Çinli üreticileri de etkileyerek benzinli üretim hatlarını büyük ölçüde atıl bıraktı. Bu durum, şirketleri gazlı araçları yurt dışına yönlendirmeye itti.
Örneğin SAIC-GM’nin satışları 2020’de 1,4 milyon adetken 2024’te 435 bine kadar geriledi.
Dongfeng’in Avrupa yöneticisi Jelte Vernooij durumu şöyle özetledi:
“Devlet şirketi olmamız kritik. Hayatta kalacağımızdan hiç şüphemiz yok.”
Fazla kapasite dünyaya yayılıyor
EV üretimine yapılan büyük yatırımlar nedeniyle kullanılmayan benzinli araç kapasitesi yıllık 20 milyon adedi buluyor. Fabrika ve arazi tahsislerinde sağlanan devlet destekleriyle büyüyen üretim altyapısı, şimdi devasa bir benzinli araç fazlası yaratmış durumda.
Talep nerede? Şarj altyapısı zayıf ülkeler hedefte
Çinli markalar özellikle şarj altyapısının yetersiz olduğu bölgelere odaklanıyor. Asıl rekabet bugün Batı pazarlarında değil, Doğu Avrupa, Latin Amerika, Afrika ve Asya'nın gelişmekte olan ülkelerinde yaşanıyor.
Öne çıkan pazarlar ve rakamlar:
Polonya – Çinli SUV akını
2023’ten bu yana 30’dan fazla Çinli marka pazara giriş yaptı. Birçoğu ağırlıklı olarak benzinli SUV ve pickup satıyor.
Güney Afrika – Çinlilerin pazar payı yüzde 16
Ülkenin ilk yarı satışlarında Çin markaları sadece 11 elektrikli araç sattı, buna karşın 30 bin benzinli araç satışı gerçekleştirdi.
Şili – Pazarın üçte biri Çinlilerin
Coğrafi zorluklar ve düşük şarj altyapısı nedeniyle pickup ve SUV modeller hızla yayılıyor.
Meksika – En sıcak rekabet alanı
Çin’in en büyük ihracat pazarı konumunda. Pazar payı yüzde 14’e yükseldi.
ABD baskısıyla Meksika, Çin araçlarına uygulanan tarifeyi yüzde 50’ye çıkardı.
Rusya – Çinli araçlar piyasayı ele geçirdi
Yaptırımlar sonrası oluşan boşluğu Çinli markalar doldurdu.
Pazar payları yüzde 64’e ulaştı; 2024’te 900 bin araç satıldı.
Rusya yoğun akışı sınırlamak için ithalat ücretini 7.500 dolara yükseltti.
Hangi markalar öne çıkıyor?
En büyük ihracatçıların çoğu devlet kontrolünde: SAIC, BAIC, Dongfeng, Changan.
Çin’in ihracat lideri Chery, son dört yılda satışlarını 730 binden 2,6 milyona çıkardı; bu satışların yüzde 80’i benzinli modeller.
İlginç bir veri:
İlk 10 Çin otomobil ihracatçısından yalnızca ikisi tamamen elektrikli araç satıyor: Tesla ve BYD.
