İkincil gümrük vergileri, Rusya’dan doğrudan mal almayan ama Rusya ile ticaret yapan ülkelerden ithal edilen ürünlere %100 vergi uygulanması anlamına geliyor. Böylece Hindistan, Çin ve Türkiye gibi Rus petrolünün büyük alıcıları bu vergilerden doğrudan etkilenebilir.
Trump daha önce Venezuela petrolünü alan ülkelere benzer yaptırımlar uygulamıştı. Ancak bu kez hedefte dünyanın en büyük üçüncü petrol üreticisi olan Rusya var. Bu da enerji fiyatları ve tedarik zincirleri üzerinde çok daha büyük bir baskı oluşturabilir.
Küresel Enerji Fiyatları ve Enflasyon Riski
Capital Economics’ten Kieran Tompkins’e göre, ikincil vergiler başarılı olursa Rus petrolünün küresel pazarlara akışı azalacak ve bu da enerji fiyatlarını yükseltecek. 2022’de savaşın başında yaşandığı gibi arz daralması, dünya genelinde enflasyonun yeniden artmasına neden olabilir.
ABD tarafı ise kendi rekor seviyedeki petrol üretimine güveniyor. Ancak uzmanlar, OPEC+ ülkelerinin sahip olduğu yedek kapasitenin bu etkileri dengeleyebileceğine dikkat çekiyor.
Hindistan, Çin ve Türkiye En Çok Etkilenecek Ülkeler Arasında
Trump’ın planı özellikle Hindistan için büyük risk taşıyor. 2022'den bu yana Rus petrolünün en büyük ikinci alıcısı olan Hindistan’dan ithal edilen ürünler de %100 vergiye tabi tutulacak. Bu da iPhone gibi elektronik ürünlerin ABD’de iki katına varan fiyatlarla satılmasına neden olabilir.
Apple’ın üretiminin büyük bölümünü Hindistan’a kaydırması, ABD’li tüketicilerin doğrudan etkilenmesine yol açacak.
Çin’in ise daha farklı bir pozisyonu var. ABD’nin Çin’den yaptığı ithalat çok daha yüksek olduğu için bu ülkeye yönelik ikincil yaptırımların uygulanması hem siyasi hem ekonomik olarak daha karmaşık.
AB ile Ticaret Gerilir Mi?
AB ülkeleri de hala belirli oranda Rus enerjisi alımı yapıyor. ABD’nin AB'ye yönelik ikincil vergileri devreye sokması, dünyanın en büyük ticaret ilişkisi olan ABD-AB ilişkilerinde büyük bir krize neden olabilir. AB'nin ilaç ve makine gibi kritik ürünlerinin ikamesi zor olduğundan, Amerikalı tüketiciler daha fazla ödeme yapmak zorunda kalabilir.
Rusya Ekonomisi Resesyona Yakın
IMF, Rusya’nın 2025 yılı için sadece %0,9 büyüme öngörüyor. Ekonomi Bakanı Reşetkinov ise ülkenin resesyonun eşiğinde olduğunu söylüyor. Petrol ve gaz ihracat gelirleri, Moskova'nın savunma bütçesinin temel kaynağını oluşturuyor. Trump'ın planı, bu kaynağı keserek Kremlin’in savaş fonlarını daraltmayı hedefliyor.
