ABD’nin 22 Haziran gecesi Fordow, Natanz ve İsfahan’daki üç nükleer tesisi bombalamasının ardından Tahran’a ilk üst düzey destek mesajı Moskova’dan geldi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kremlin’de ağırladığı İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile görüşmesinde, “İran’a yönelik saldırılar hiçbir gerekçesi olmayan, sebepsiz bir saldırganlıktır” diyerek Washington ve Tel Aviv’i kınadı.
Görüşmeden Öne Çıkan Başlıklar
“İran halkına yardım için çaba gösteriyoruz”
Putin, Rusya-İran ilişkilerinin “güvenilir” bir zeminde ilerlediğini vurgulayarak, Moskova’nın Tahran’a destek için diplomatik ve insani kanalları devreye sokacağını söyledi.
İran’dan “tarihin doğru tarafı” vurgusu
Arakçi, Rusya’nın tutumunu memnuniyetle karşıladıklarını, ABD ve İsrail’in eylemlerini “gayrimeşru” bulduklarını belirterek, “İran’ın kendini savunma hakkı vardır” dedi.
ABD’nin “Operation Midnight Hammer” Stratejisi
ABD Başkanı Donald Trump, 22 Haziran’da B-2 bombardıman uçakları eşliğinde düzenlenen operasyonun “son derece başarılı” olduğunu savundu; İran’ın nükleer tesislerinin “tamamen obliterasyona uğradığını” iddia etti. Operasyonda 75’ten fazla hassas güdümlü mühimmat kullanıldığı açıklandı.
Bölgesel Riskler ve Yan Etkiler
-
Diplomasi rafa kalktı: ABD saldırıları sonrası İran, nükleer müzakereleri “anlamsız” ilan etti; Avrupa arabuluculuk girişimleri fiilen askıya alındı.
-
Hürmüz senaryosu: İran’ın Boğaz’ı kapatma ihtimali küresel petrol piyasalarında 130 $/varil öngörülerini yeniden gündeme taşıdı.
-
Rusya’nın ikilemi: Moskova, BM Güvenlik Konseyi’nde saldırıları “uluslararası hukukun açık ihlali” diye niteledi ancak henüz askeri ya da ekonomik bir güvenlik taahhüdünde bulunmadı.
Sırada Ne Var?
-
Tahran’ın Karşı Hamlesi
İran, İsrail’e füze saldırıları düzenleyerek “orantılı misillemeye” devam ediyor; ancak ABD hedeflerine doğrudan yanıt henüz gelmedi. -
Rus Destek Paketi
İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’in Putin’e ilettiği mektupta “daha somut destek” talep edildiği bildiriliyor; ayrıntılar netleşmiş değil. -
BM Güvenlik Konseyi
Konsey acil toplandı, Rusya ve Çin saldırıları kınayan taslak hazırladı; Batılı üyeler “İran’ın nükleer şeffaflığa dönmesini” şart koşuyor.
Uzmanlar, Rusya’nın söylemde sert çıkışlara rağmen NATO ile doğrudan restleşmekten kaçınacağını, buna karşın savunma teknolojisi paylaşımı veya enerji ticareti üzerinden Tahran’a “dolaylı destek” sunabileceğini belirtiyor. İran’ın olası Hürmüz hamlesi ise yalnızca bölgesel değil, küresel ekonomi için “kritik kırılma noktası” olarak görülüyor.
