Petrol Fiyatlarında Sert Yükseliş Riski
Hürmüz Boğazı, dünya petrol arzının yaklaşık %20’sini, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticaretinin ise %20’sini taşıyor. İran’ın geçişleri durdurma ihtimali, Brent petrol fiyatlarını 130-150 dolar/varil bandına taşıyabilir. Goldman Sachs verilerine göre, boğazda yaşanacak bir aksaklıkta petrol fiyatları ilk etapta 110 dolara, doğalgaz ise Avrupa piyasalarında 74 euro/MWh seviyelerine ulaşabilir. Bu da başta Avrupa Birliği ve Çin olmak üzere enerji ithalatçısı ülkeleri zor durumda bırakacaktır.
Türkiye'ye Olası Etkileri Ne Olur?
Körfez'den sağlanan enerji ithalatı Türkiye’nin toplam enerji ihtiyacının yaklaşık %20’sini oluşturuyor. Uzmanlara göre doğrudan bir arz kesintisi beklenmese de, artan enerji maliyetleri sanayi, ulaşım ve hane halkı harcamalarını doğrudan etkileyecek. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), doğalgaz ve elektrik fiyatlarında yaşanacak %10’luk artışın, enflasyonu %12-20 aralığında yukarı yönlü etkileyeceğini belirtiyor.
Jeopolitik Gerilim Küresel Ticareti Vurabilir
Hürmüz Boğazı çevresindeki artan askeri hareketlilik, sigorta ve taşımacılık maliyetlerini de yükseltiyor. Deniz sigortası primleri ile navlun ücretlerinin tırmanması, küresel ticaretin yavaşlamasına ve tedarik zincirlerinde kırılmalara yol açabilir. Alternatif nakliye hatlarının sınırlı kapasitesi ise riski daha da artırıyor.
Hürmüz Boğazı Gerçekten Kapanabilir mi?
ABD'nin 5. Filosu ve Avrupa Birliği deniz misyonları, İran’ın Boğaz üzerindeki tam kontrolünü zorlaştırıyor. Uzmanlar, İran’ın daha çok denizcilik tacizi, mayınlama veya geçici gemi geçiş engelleri gibi "lojistik savaş" taktiklerine başvurabileceğini değerlendiriyor. Bu gibi sınırlı hamlelerin ise kısa vadeli fiyat şoklarına yol açsa da, küresel enerji arzında büyük bir krize dönüşmesi beklenmiyor.
Enerji Savaşında Kartlar Yeniden Dağıtılıyor
İran-İsrail arasında devam eden çatışmalar, enerji geçiş yollarının güvenliğini ve küresel ekonomik istikrarı doğrudan etkiliyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın duyurduğu ateşkes anlaşmasına rağmen İsrail’in saldırgan tutumu ve İran’ın sınırlı operasyonları, bölgede tansiyonun düşmediğini gösteriyor. Hürmüz Boğazı krizi, petrol ve doğalgaz piyasalarını olduğu kadar, gıda ve taşımacılık sektörlerini de derinden sarsabilecek potansiyele sahip. Uzmanlar, önümüzdeki günlerde yaşanacak gelişmelerin hem bölgesel hem küresel piyasalar açısından belirleyici olacağı görüşünde.
