Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdulkadir Yüksel, sistemin ne anlama geldiğini ve nasıl uygulanabileceğini anlattı.
“Uluslararası literatürde yıllardır tartışılan bir konu”
Vatandaşlık maaşının sosyal politika açısından oldukça önemli bir adım olduğunu belirten Doç. Dr. Yüksel, kavramın dünya literatüründe “evrensel temel gelir” olarak bilindiğini söyledi.
Yüksel şu ifadeleri kullandı:
“Vatandaşlık geliri; hiçbir şart olmadan, devletin vatandaşlara sadece vatandaş oldukları için düzenli ödeme yapmasıdır. Bazı ülkelerde denemeler olsa da, ulusal ölçekte tam anlamıyla uygulayan bir ülke yoktur.”
Hane bazlı gelir garantisi: Eksik kısmı devlet tamamlayacak
Doç. Dr. Yüksel’e göre AK Parti’nin seçim beyannamesinde yer alan vatandaşlık maaşı, hane bazlı bir gelir garantisi şeklinde kurgulanıyor.
“Örnek olarak hane için gelir garantisi 20 bin TL belirlenirse, aylık geliri bunun altında kalan her haneye devlet aradaki farkı ödeyecek. Ama henüz rakam belli değil.”
Yüksel, miktarın asgari ücrete endekslenmesi gerektiğini, her yıl asgari ücretle birlikte güncellenmesinin daha sağlıklı olacağını belirtti.
Bu uygulama ile:
-
Gelir eşitsizliğinin azalması,
-
Yoksulluğun hafiflemesi,
-
Sosyal yardım sisteminin sadeleşmesi
amaçlanıyor.
“İşgücü piyasasını olumsuz etkilemeyecek bir rakam seçilecek”
Bazı ekonomistlerin, vatandaşlık maaşının işsizliği artırabileceği yönündeki eleştirilerine değinen Yüksel, belirlenen rakamın çalışma isteğini azaltmayacak düzeyde tutulacağını vurguladı.
“Aile bazlı vatandaşlık maaşı işgücüne katılımı düşürmeyecek bir seviyede olacak.”
Pilot uygulama geliyor: Öncelik deprem bölgesi ve büyük şehirler
Vatandaşlık maaşı çalışmasının Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yürütüldüğünü belirten Yüksel, gelen kulis bilgilerini şöyle paylaştı:
“Aldığımız duyumlara göre önce pilot uygulamalar yapılacak. İlk etapta deprem bölgesi ve yoksulluğun yoğun olduğu büyük şehirlerde başlanması bekleniyor.”
Pilot uygulamanın ardından sistemin tüm ülkeye yayılması gündeme gelecek.
2026’da yürürlüğe girebilir
Hükümetin sosyal politika başlıkları arasında önemli bir yer tutan vatandaşlık maaşı düzenlemesinin, çalışmalar tamamlandıktan sonra 2026 yılında uygulamaya alınabileceği değerlendiriliyor.
