Bakırköy'deki özel kliniğinde çocuk yaştaki hastalarına ketamin vererek ailelerinin istismarına uğradıklarına ilişkin iftira atmalarını sağlayan Eski İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Süleyman Salih Zoroğlu hakkında yürütülen soruşturma tamamlandı. FETÖ'den ihraç edilen Zoroğlu, çocuk hastalarına uyuşturucu ilaç verip manipüle ederek ailelerini cinsel istismarla suçlattığı iddiasıyla 17 Eylül'de tutuklanmıştı. İddiaya göre Zoroğlu, Bakırköy'deki özel kliniğine gelen çocuklara disosiyatif (Çoklu kişilik bozukluğu) teşhisi koyuyordu. Korkunç olay, Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı'na yapılan birden fazla 'aile içi cinsel istismar' hakkında suç duyurularının ardından ortaya çıkmıştı. Savcılık üst üste gelen suç duyuruları sonucu iddiaları araştırdı. Araştırmalar sonucu raporları düzenleyen Salih Zoroğlu'nun FETÖ üyeliğinden KHK ile ihraç edilen bir isim olduğu belirlenmişti. Peki Ketamin nedir?

Ketamin, esas olarak anesteziyi başlatmak ve sürdürmek için kullanılan bir ilaçtır.[13] Ağrı kesimi, sedasyon ve hafıza kaybı sağlarken alan kişiyi trans benzeri bir duruma sokar. Ketamin, ağrı kesici ve anestezik etkileri nedeniyle 1970’li yıllardan beri anestezide kullanılan bir ilaçtır. 

Diğer kullanımları arasında kronik ağrı, yoğun bakımda sedasyon ve depresyon vardır.Etkisi altında kalp fonksiyonu, nefes alma ve solunum yolu refleksleri genellikle işlevsel kalır. Etkiler tipik olarak enjeksiyonla verildiğinde beş ila on dakika içinde başlar ve yaklaşık 25 dakika sürer. Molekül DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.

Kimyasal olarak ketamin bir arilsikloheksilamin türevidir ve kiral bir bileşiktir. Ketaminin farmasötik preparasyonlarının çoğu rasemiktir, ancak bazı markaların ürünlerinin enantiyomer oranlarında farklılıklar bulunduğu bildirilmiştir. Ketaminin daha aktif enantiyomeri olan esketamin (S-ketamin), "Ketanest S" adı altında tıbbi kullanım için mevcuttur

Solunuma diğer anestezi maddelerine kıyasla daha az engel olduğundan ötürü ketamin tıpta anestezik olarak kullanılır.[20] Neden olabileceği halüsinasyonlar nedeniyle genellikle birincil anestezik olarak kullanılmaz, buna rağmen güvenilir havalandırma ekipmanı bulunmadığı durumlarda tercih edilen ilk anestezi maddelerindendir.

Ketamin anestezi maddesi olarak şu durum ve hastalarda kullanılabilir:

  • Çocuklarda; küçük prosedürler için tek başına veya kas gevşetici ile beraber. 
  • Astımı veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan kişilerde.
  • Acil serviste fiziksel olarak ağrılı işlemler için yatıştırıcı olarak.
  • Savaş bölgelerinde acil cerrahi işlem gerektiren durumlarda.
  • Düşük dozlarda spinal veya epidural anestezi/analjeziyi desteklemek için.
  • Ağrı kesici

Ameliyat sonrası ağrı yönetimi için ketamin kullanılabilir. Düşük doz ketamin, ameliyat sonrası morfin kullanımını, bulantı ve kusmayı azaltabilir

Ketamin akut ağrının kontrolü için hastane acil servislerinde opioidlere benzer kullanıma sahiptir.

Depresyon
Ketaminin depresyon durumunda hızlı etkili bir antidepresan olduğu bulunmuştur. Ayrıca, düşük kaliteli kanıtlara dayanmasına rağmen intihar düşüncelerinin azaltılmasında etkili olabileceği ortaya konmuştur.

Ketaminin antidepresan etkileri ilk olarak 2000 ve 2006 yıllarında küçük çalışmalarda gösterilmiştir. Bu çalışmaların bulguları daha sonraki çalışmalarda da desteklenmiştir. İntravenöz infüzyon yoluyla verilen anesteziye yol açmayacak kadar düşük dozdaki ketaminin, depresyonu olan insanlarda dört saat içinde antidepresan etkiler ürettiği bulunmuştur. Bu antidepresan etkiler, tek bir dozun ardından birkaç hafta kadar sürmektedir.

Selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) ve trisiklik antidepresanlar (TCA'lar) gibi geleneksel antidepresanlarda bu faydalarının ortaya çıkması için genellikle en az birkaç hafta kullanım gerekmektedir. Ayrıca mevcut kanıtlara dayanarak, ketaminin antidepresan etkilerinin geleneksel antidepresanlarınkinden iki kat daha fazla olduğu düşünülmektedir. 2017 yılında bu bulgulara dayanarak yapılmış bir incelemede ketamin, 50 yıldan uzun süredir devam etmekte olan depresyon tedavisinde elde edilmiş en önemli gelişme olarak betimlenmiştir. Maddenin bu özellikleri nedeniyle NMDA reseptör antagonistlerinin antidepresan etkileri üzerine yürütülen araştırmalara karşı ilgi artmıştır. 2019 yılında, Amerikan FDA tarafından depresyon tedavisi için ketamin bazlı bir burun spreyi onaylandı.

Editör: Şevval Geçin