Sakarya, Kocaeli, Düzce, Bolu ve Yalova’yı kapsayan TR42 Bölgesi, Türkiye genelinde artan gelir eşitsizliğine rağmen, en dengeli gelir dağılımına sahip bölgelerden biri olarak öne çıktı.
Gelir uçurumu Sakarya’da belirgin şekilde düşük
Araştırmanın en önemli göstergelerinden biri olan P80/P20 oranı, yani toplumun en zengin yüzde 20’lik kesiminin gelirinin, en yoksul yüzde 20’lik kesimin gelirine oranı, Türkiye genelinde 7,5 olarak hesaplandı. Bu oran, ülkedeki gelir uçurumunun halen ciddi boyutlarda olduğunu gösterirken, TR42 Bölgesi’nde bu rakam 4,6 seviyesinde kaldı.
Bu sonuç, Sakarya’nın yer aldığı bölgenin Türkiye’de gelir dağılımının en adil olduğu alanlardan biri olduğunu net biçimde ortaya koydu. TR42 Bölgesi, bu düşük oranla Malatya ve Elazığ’ın bulunduğu TRB1 Bölgesi ile birlikte Türkiye genelinde en dengeli gelir dağılımına sahip bölgeler arasında zirveyi paylaştı.
Türkiye genelinde gelirler arttı ancak fark büyüdü
TÜİK’in 2025 yılına ilişkin verileri, gelir artışlarının devam ettiğini ancak bu artışın her kesime eşit yansımadığını gösterdi. Buna göre:
-
Yıllık ortalama hanehalkı geliri, Türkiye genelinde bir önceki yıla göre %76,7 artarak 662 bin 414 TL oldu.
-
Kişi başı ortalama gelir, yani eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 332 bin 882 TL olarak hesaplandı.
-
Eğitim durumuna göre en yüksek gelir, yıllık ortalama 566 bin 839 TL ile yükseköğretim mezunlarında görüldü.
Sektörel dağılımda inşaat dikkat çekti
Sektörel bazda incelendiğinde, gelir artışında lider sektör %79,0 ile inşaat oldu. En yüksek ortalama gelirin ise hizmet sektöründe elde edildiği belirlendi. Sanayi, ticaret ve hizmet faaliyetlerinin yoğun olduğu Sakarya ve çevresi açısından bu tablo, bölgenin ekonomik çeşitliliğini ve istihdam yapısını da destekler nitelikte değerlendirildi.
Maaş ve ücret gelirleri başı çekiyor
Gelir türlerine göre dağılımda, toplam gelirin neredeyse yarısı (%49,7) maaş ve ücret gelirlerinden oluştu. Bu oran, Sakarya gibi sanayi ve üretim ağırlıklı illerde ücretli çalışanların ekonomik yapıdaki ağırlığını gözler önüne serdi. Maaş ve ücret gelirlerini sırasıyla müteşebbis (girişimci) gelirleri ile sosyal transferler (emekli maaşı, dul-yetim aylığı, sosyal yardımlar) takip etti.
İşverenler en yüksek gelire sahip, artış ücretlilerde
İşteki duruma göre yapılan analizde ise işverenler, yıllık ortalama 1 milyon 204 bin 791 TL ile en yüksek esas iş gelirine sahip grup oldu. Ancak en hızlı gelir artışı, %80,7 ile ücretli ve maaşlı çalışanlarda yaşandı. Bu durum, özellikle asgari ücret ve ücret politikalarındaki artışların çalışan kesime güçlü şekilde yansıdığını ortaya koydu.
Bölgesel karşılaştırmada Sakarya dengeli konumda
Bölgesel bazda fert başına düşen gelir incelendiğinde, Sakarya’nın da içinde yer aldığı TR42 Bölgesi, Türkiye ortalamasına yakın ve istikrarlı bir grafik çizdi. En yüksek fert başına gelir 449 bin 618 TL ile Ankara’da (TR51) kaydedilirken, en düşük gelir 172 bin 552 TL ile Van, Muş, Bitlis ve Hakkari’yi kapsayan TRB2 Bölgesi’nde görüldü.
Uzmanlar: “Sakarya modeli dikkatle incelenmeli”
Ekonomistler, Sakarya ve çevresindeki dengeleyici sanayi yapısı, yaygın istihdam ve orta gelir grubunun güçlü varlığı sayesinde gelir eşitsizliğinin sınırlı kaldığını vurguluyor. Uzmanlara göre, TR42 Bölgesi, Türkiye genelinde gelir adaletinin artırılması için örnek alınabilecek bir ekonomik yapı sunuyor.
