TÜSİAD-RGE’nin lansmanı dün yapılan toplantıyla gerçekleştirildi. 2015 yılı ilk çeyreği referans alınarak hazırlanan ve her çeyrek sonunda güncellenecek olan endeksin 2025’in ilk çeyreğindeki değeri 86,1 olarak ölçüldü. Bu seviye, endeks tarihindeki en düşük değer olarak kayda geçti.
Rekabet Gücü Son 10 Yılın En Dip Noktasında
Endekste yer alan 10 ihracatçı imalat sektörünün (gıda, tekstil-giyim-deri, kimya, plastik-kauçuk, metal dışı mineraller, ana metal, fabrikasyon metal, elektrikli teçhizat, makine imalatı, motorlu kara taşıtları) iş gücü, ara malı, enerji ve finansman gibi dört temel maliyet kalemindeki durumu, Türkiye'nin ihracat yaptığı pazarlardaki rakip ülkelerle kıyaslanarak değerlendirildi.
2025’in ilk çeyreğinde görülen yüzde 8,9’luk yıllık düşüşün en büyük sebebi ara malı maliyetlerindeki artış oldu. Bu kalem rekabet gücünü 4,8 puan aşağı çekerken, iş gücü maliyetleri 3,2 puan, finansman maliyetleri ise 0,9 puanlık olumsuz katkı sundu. Enerji fiyatlarındaki düşüş ise rekabet gücüne sınırlı da olsa olumlu etki yaptı.
İş Gücü Maliyeti Rekor Kırdı
Raporda en dikkat çeken bulgulardan biri iş gücü maliyetlerindeki artış oldu. Türkiye’de dolar bazında iş gücü maliyeti 2022’den bu yana ciddi artış gösterirken, 2024'ün son çeyreğinde endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. 2025’in ilk çeyreğinde ise yüzde 1’lik sınırlı bir düşüş yaşandı.
Ara malı maliyetlerinde yurt içindeki düşüş, rakip ülkelerdeki kadar belirgin olmadı. Enerji maliyetleri ise son iki çeyrekte yüzde 11 oranında gerileyerek olumlu katkı sağlayan tek kalem oldu. Buna karşın, finansman maliyetleri yükselmeye devam etti ve rekabet gücünü aşağı çekti.
TÜSİAD Başkanı Turan: “Veriye Dayalı Politikalar Şart”
Tanıtım toplantısının açılış konuşmasını yapan TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, küresel ticaret ortamında yaşanan belirsizliklere dikkat çekerek, ABD’nin uygulamaya koyduğu gümrük vergilerini küresel ekonomi için büyük risk olarak değerlendirdi. “Coğrafi avantajı, altyapısı ve güçlü özel sektörüyle Türkiye, doğru politikalarla küresel ticarette öne çıkabilir,” diyen Turan, ihracat performansını artırmak için sadece iç maliyetlerin değil, rakiplerin de dikkate alındığı bütüncül analizlerin şart olduğunu vurguladı.
Turan, “TÜSİAD-RGE ile artık elimizde veri temelli bir ölçüm aracı var. Bu sayede hem mevcut konumumuzu değerlendirebilecek hem de geleceğe yönelik politika önerileri geliştirebileceğiz,” diye konuştu.
Panelde Dikkat Çeken Tespitler
Etkinlikte düzenlenen panelde, TÜSİAD Baş Ekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, Prof. Dr. Hakan Kara, Doç. Dr. Şeref Saygılı ve Oğuz Atuk gibi isimler yer aldı. Panelde öne çıkan değerlendirmeler şöyle:
-
Türkiye, 2023’ün 3. çeyreğinden itibaren ciddi bir rekabet kaybı yaşıyor.
-
Son 2 yılda dünyada dolar bazlı maliyetler yatay seyrederken, Türkiye’de artmaya devam etti.
-
Gıda, işlenmiş metal ve makine imalatı rekabetçiliği nispeten daha güçlü sektörler olarak öne çıkıyor.
-
Ana metal, kimya ve tekstil-giyim-deri sektörleri en zayıf rekabet gücüne sahip alanlar.
-
Enerji maliyetlerinde ise Türk imalatçılar avantaj elde etti.
Sektörel Veriler Yolda
TÜSİAD yetkilileri, şu an için yalnızca ana endeksin kamuoyuyla paylaşıldığını, ancak 1,5 yıl içerisinde sektör bazlı verilerin de açıklanmasının planlandığını ifade etti. TÜSİAD-RGE’nin zamanla politika yapıcılar ve iş dünyası için stratejik bir rehbere dönüşmesi bekleniyor.
