Birçok büyük petrol firması, karlarını petrol sektörüne yeniden yatırmak yerine yenilenebilir enerji ve nükleer enerji gibi alternatif enerji kaynaklarına yönelme eğiliminde. Barkeshli, bu değişimin özellikle çevresel düzenlemeler, maliyet artışları ve düşük talep gibi faktörlerin etkisiyle hızlandığını belirtti.
Petrol Şirketlerinin Karları Düşüşte
Barkeshli’nin açıklamaları, petrol sektörünün büyük şirketlerinin finansal durumlarıyla paralellik gösteriyor. 9 büyük petrol firması, 2023’te elde ettikleri karın yaklaşık %15,1 oranında bir düşüş gösterdiğini açıkladı. Söz konusu firmalar arasında Amerikalı ExxonMobil ve Chevron, Hollandalı Royal Dutch Shell, İngiliz BP, Fransız TotalEnergies, İtalyan Eni, Rus Rosneft, Norveçli Equinor ve Suudi Arabistan'ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco yer alıyor. Bu şirketlerin 2023 yılına ilişkin bilançoları, özellikle geçen yılın aynı dönemine kıyasla ciddi bir kar kaybı yaşadıklarını ortaya koydu.
2023 yılı boyunca, örneğin, Saudi Aramco 83,91 milyar dolar, ExxonMobil 26,1 milyar dolar ve Shell 20 milyar dolar kar elde ederken, geçen yılın aynı döneminde bu rakamlar sırasıyla 94,54 milyar dolar, 28,38 milyar dolar ve 20,94 milyar dolardı. Geçen yıl toplamda 214,51 milyar dolar civarında net gelir elde eden bu firmalar, bu yılın aynı döneminde 182,15 milyar dolar gelir elde etti. Bu düşüş, petrol sektöründeki maliyet artışlarının ve düşük talebin bir sonucu olarak görülüyor.
Artan Maliyetler ve Verimlilik Sorunları
Barkeshli, petrol endüstrisinin teknolojik yeniliklere uyum sağlayamamasının, üretim maliyetlerini artırarak şirketlerin kar marjlarını daralttığını belirtti. Özellikle petrol üretiminin giderek daha yüksek maliyetlerle yapılmasının ve verimlilikteki azalma nedeniyle şirketlerin daha fazla yatırım yapma zorunluluğu hissettiklerini söyledi. Ayrıca çevresel düzenlemeler ve kısıtlamaların keşif ve üretim süreçlerini zorlaştırdığına dikkat çekti. Bu, firmaların uzun ve maliyetli prosedürlere tabi olmasına ve tazminat planları doğrultusunda ek masraflara girmelerine neden oluyor.
Alternatif Enerji Yatırımları Artıyor
Barkeshli, petrol çağının sona erdiği yönündeki algının, şirketlerin petrol yatırımlarından uzaklaşmasına neden olduğunu vurguladı. Bu durum, şirketlerin kazançlarını petrol sektörü yerine yenilenebilir enerji ve nükleer enerji gibi alanlara yönlendirmesine yol açtı. Örneğin, TotalEnergies, nükleer santrallere yatırım yapmayı değerlendirmeye başladı.
Bununla birlikte, Guyana ve Brezilya gibi bölgelerdeki büyük petrol keşifleri, arz fazlası beklentilerini artırarak piyasada arz endişelerini hafifletmeye çalıştı. Ancak, OPEC’in resmi verilerine rağmen, bazı ülkelerin arz kısıntısına uymaması, piyasadaki belirsizlikleri artırdı. Barkeshli, özellikle Çin ve Hindistan gibi büyük ekonomilerde düşük büyüme beklentilerinin, petrol talebini sınırladığını ve fiyatların düşmesine yol açtığını ifade etti.
Ulusal Şirketler Karlarını Koruyor
Barkeshli, Saudi Aramco ve Rosneft gibi ulusal petrol şirketlerinin fiyatlandırma yapılarının uluslararası şirketlere göre farklı olduğunu belirtti. Ulusal petrol şirketlerinin devlet desteği ve avantajlı mali koşullar sayesinde genellikle daha düşük üretim maliyetlerine sahip olduklarını, bu nedenle karlarının uluslararası rakiplere kıyasla daha yüksek olduğunu söyledi. Ayrıca, bazı şirketlerin kar açıklamalarının, belirli durumlarda politik etkiler altında olabileceği de belirtildi.
Sonuç Olarak
Petrol sektöründe yaşanan bu değişim, enerji piyasasında dönüşümün hızlandığını ve petrol çağının sonunun yaklaşmakta olduğunu gösteriyor. Şirketlerin petrol yatırımlarından alternatif enerji alanlarına yönelmesi, dünya genelindeki enerji politikalarını etkileyebilir. Ancak, petrolün hâlâ küresel enerji sisteminin önemli bir parçası olmaya devam ettiği de unutulmamalıdır. Bu dönüşümün nasıl şekilleneceği, gelecekteki enerji piyasalarının dinamiklerini belirleyecektir.
