Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkan nitelikli eleman ihtiyacını karşılamak amacıyla II. Abdülhamid döneminde kurulan “Mekteb-i Sanayi”, 120 yılı aşkın köklü tarihi boyunca sayısız öğrenciyi mezun ederek Türkiye sanayisinin gelişimine büyük katkı sağladı. Günümüzde Ulus Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi adıyla eğitimine devam eden bu okul, teknik alanlarda uzmanlaşmış birçok meslek erbabını yetiştirdi.
1905 yılında “Mekteb-i Sanayi” adıyla kurulan okul, Osmanlı’nın sanayide yaşadığı dönüşümün ihtiyaçlarına yanıt vermek üzere, teknik ressamlar, tornacılar, kalıpçılar ve motor ustaları gibi alanlarda eleman yetiştirmeye başladı. Okul, sadece eğitim vermekle kalmayıp Kurtuluş Savaşı yıllarında da Milli Mücadele’ye önemli destek sağladı. O dönemde okulun dershaneleri ve idari binaları, Maarif, İskan ve Milli Müdafaa Vekaletleri olarak görev yaptı. Ayrıca atölyelerde askere yönelik mühimmat ve malzeme üretimi gerçekleştirildi.
Tarihçi ve doktora sahibi Yavuz Güler, II. Abdülhamid’in eğitim alanında önemli açılımlar yaptığını belirterek, Osmanlı’nın son döneminde yaklaşık 6 bin okul açıldığını söyledi. Güler, “Mekteb-i Sanayi”nin Ankara’da açılması ve okulda görev yapan 75 farklı eğitimcinin büyük çoğunluğunun Alman kökenli olmasının, dönemin eğitim vizyonunu yansıttığını ifade etti. Okulun sadece yerli öğrencileri değil, İtalyan öğrencileri de bünyesinde barındırdığına dikkat çekti.
Güler, Milli Mücadele döneminde okulun yalnızca eğitim kurumu değil, aynı zamanda mühimmat kalibrasyonu yapılan ve yaralıların bakımının gerçekleştirildiği bir merkez olduğunu vurguladı. Ayrıca, okulun 1942-1947 yılları arasında tedavülde olan 500 Türk Lirası banknotunun üzerinde yer almasının da önemine değindi. İsmet İnönü döneminde basılan bu banknotun, Sakarya Meydan Muharebesi öncesinde okulun yaptığı mühimmat hazırlıklarına bir minnet ifadesi olduğunu belirtti.
120 yıllık tarih boyunca Ulus Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, sadece bir eğitim kurumu olmaktan öte, Türkiye’nin sanayisini geliştiren, insan kaynağı yetiştiren ve milli mücadelede aktif rol oynayan önemli bir kurum olarak öne çıktı. Geçmişten günümüze uzanan bu köklü miras, ülkemizin teknik eğitim alanındaki en önemli yapı taşlarından biri olarak varlığını sürdürüyor.
