Jeopolitik risklerin arttığı bir dönemde Türk Lirası’nı (TL) desteklemeye yönelik adımlarını hızlandıran Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Para Politikası Kurulu’nun (PPK) ardından yeni makroihtiyati önlemleri devreye soktu. Politika faizini sabit tutarak sıkı duruşunu sürdüren TCMB, TL’ye geçişi teşvik etmek ve kur korumalı mevduatın (KKM) etkisini azaltmak adına önemli kararlar aldı.
TL Mevduata Geçiş İçin Yeni Teşvikler
Geçtiğimiz cuma gece yarısı açıklanan düzenlemelerle birlikte, bankalar için TL mevduat hedefleri artırıldı. Gerçek kişi TL mevduat oranı %60’ın altında kalan bankalar için hedefler yukarı çekilirken, %60-65 arasında olanlara aylık 0,4 puan artış hedefi getirildi. KKM’deki asgari faiz oranı düşürülürken, KKM hesaplarına uygulanan zorunlu karşılık oranı da %33’ten %40’a çıkarıldı. KKM’den TL’ye geçiş hedefi kaldırılırken, yenileme ve geçişe dair toplam hedef korunarak sistemin daraltılması yönünde net mesaj verildi.
Değişken Faizli Mevduata Yeşil Işık
Yeni düzenlemelerin en dikkat çeken kısmı, değişken faizli TL mevduat ürünlerine tanınan avantajlar oldu. Artık 1 aydan uzun vadelerde TÜFE, ÜFE veya TLREF’e endeksli hesaplar açılabilecek. Bu ürünlerde zorunlu karşılık oranı tüm vadelerde %10 olarak sabitlendi. Standart TL mevduatta bu oran kısa vadede %17 seviyesindeyken, bu yeni ürünler bankalara likidite yönetiminde avantaj sunacak.
KKM Gerilemesi Yavaşlamıştı
BDDK verilerine göre 13 Haziran itibarıyla KKM hesapları 517,5 milyar TL’ye gerileyerek toplam mevduatın %2,5’ine düştü. Ancak son haftalarda bu gerilemenin yavaşladığı gözlenmişti. Uzmanlara göre TCMB’nin bu hamlesi, KKM’den çıkışı yeniden hızlandırmayı hedefliyor.
Döviz Talebine Karşı Önlem
Yılbaşından bu yana parite etkisinden arındırılmış olarak yurtiçi döviz mevduatlarında 14,5 milyar dolarlık artış yaşandı. Mart ayında yaşanan siyasi gelişmelerin ardından dövize yönelen talep, mayıs sonunda bir miktar gerilese de 13 Haziran haftasında 2,9 milyar dolarlık yükselişle dikkat çekti. İran-İsrail geriliminin etkisiyle döviz kurlarında hareketlilik artarken, Merkez Bankası da döviz satışlarıyla müdahale etmişti.
Zorunlu Karşılıkta Yabancı Paraya İndirim
Yeni önlemler çerçevesinde yabancı para mevduatlar için TL cinsinden tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık oranı %4’ten %2,5’e indirildi. Bu adım, döviz mevduatları tarafında normalleşme sinyali olarak değerlendirilirken, bankaların döviz mevduat faizlerinde rekabeti artırabileceği yorumlarına yol açtı.
Uzman Görüşü: TL’ye Geçişte Yeni Sayfa
Ekonomistler, TCMB’nin yeni adımlarının hem TL’ye geçişi teşvik etmeyi hem de olası döviz ataklarında faiz ve önlem araçlarıyla TL’nin değerini korumayı amaçladığını belirtiyor. Özellikle değişken faizli mevduatlara tanınan ayrıcalıkların, hem bankalar hem de tasarruf sahipleri için yeni alternatifler sunacağı ifade ediliyor.
