Osmanlı topraklarında yürütülen İngiliz istihbarat faaliyetleri, Dr. Berna Çaçan Ongun’un kaleme aldığı “Misyoner İstihbaratçılar” adlı kitapla gün ışığına çıktı. Hayat Yayınları’nın “Deşifre X Kitaplar” serisinin üçüncü eseri olarak yayımlanan kitap, İngiliz arşivlerinde yapılan kapsamlı incelemeler sonucunda hazırlandı.
Editörlüğünü gazeteci Kamuran Akkuş’un üstlendiği eser, din, siyaset ve casusluğun iç içe geçtiği çarpıcı bir dönem panoramasını okuyucuya sunuyor. Ongun, İngiltere’nin Kilise Misyoner Cemiyeti (KMC) aracılığıyla yürüttüğü faaliyetleri ve bu süreçte öne çıkan rahip William Jowett’in gizli rolünü merkezine alıyor.
1815-1820 yılları arasında Malta üzerinden Osmanlı coğrafyasına yön veren Jowett’in, yalnızca İncil dağıtmakla kalmayıp hazırladığı ayrıntılı raporlarla İngiliz dış politikasına istihbarat sağladığı belgeler kitapta ilk kez tam metin hâlinde Türkçeye kazandırılıyor. Belgeler, İngiltere’nin Osmanlı’daki etnik ve dini gruplar arasındaki gerilimleri nasıl körüklediğini ve ayrılıkçı hareketleri nasıl desteklediğini ortaya koyuyor.
Ongun’a göre misyonerlik, sadece dini bir faaliyet değil, aynı zamanda siyasî, ekonomik ve kültürel bir kuşatma stratejisiydi. “Misyoner İstihbaratçılar”, Osmanlı’nın çözülme sürecinde misyoner faaliyetlerinin oynadığı belirleyici rolü gözler önüne sererken, “silahsız Haçlı Seferi”nin perde arkasını günümüz okuyucusuna aktarıyor.
