Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin doğum istatistiklerini açıkladı.
Türkiye'de Doğurganlık Hızı Alarm Veriyor: 2024’te Nüfus Yenilenme Düzeyinin Altında Kaldı
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı 2024 yılı doğum verilerine göre, ülkede canlı doğan bebek sayısı 937 bin 559 olarak kayıtlara geçti. Bu bebeklerin yüzde 51,4’ü erkek, yüzde 48,6’sı kız oldu.
Kadınların doğurganlık dönemleri boyunca sahip olabilecekleri ortalama çocuk sayısını gösteren toplam doğurganlık hızı, 2024’te 1,48 çocuk olarak gerçekleşti. Bu rakam, Türkiye nüfusunun kendini yenileme düzeyi olan 2,10’un oldukça altında kaldı. Böylece Türkiye'de doğurganlık oranı, sekiz yıldır art arda yenilenme düzeyinin altında seyretmeye devam etti.
Şanlıurfa İlk Sırada, Eskişehir ve Bartın Son Sırada
2024 yılında en yüksek doğurganlık hızı, 3,28 çocukla Şanlıurfa'da görüldü. Onu 2,62 ile Şırnak, 2,32 ile Mardin izledi. Eskişehir ve Bartın ise 1,12 çocukla en düşük doğurganlık hızına sahip iller oldu. Ankara (1,15), İzmir (1,17) gibi büyükşehirlerde de düşük seviyeler dikkat çekti.
2017’de sadece 4 ilde doğurganlık hızı 1,50’nin altındayken bu sayı 2024’te 55’e çıktı. 3 çocuk ve üzerinde doğurganlık hızına sahip il sayısı ise sadece Şanlıurfa ile sınırlı kaldı.
Avrupa’yla Kıyaslama: Türkiye 9. Sırada
Türkiye'nin 2024’teki toplam doğurganlık hızı 1,48 olurken, Avrupa Birliği (AB) ortalaması 2023 verilerine göre 1,38 çocuk olarak kaydedildi. Türkiye, AB ülkeleri içinde en yüksek doğurganlık hızına sahip 9. ülke konumuna geldi. En yüksek hız 1,81 çocukla Bulgaristan’da, en düşük hız ise 1,06 çocukla Malta’da görüldü.
Eğitim Arttıkça Doğurganlık Azalıyor
2024 verilerine göre, okuma yazma bilmeyen kadınlarda doğurganlık hızı 2,65 iken, yükseköğretim mezunlarında bu oran 1,22’ye kadar düşüyor. Eğitim düzeyi ile doğurganlık arasındaki ters orantı net bir şekilde dikkat çekiyor.
Kentleşme Etkili: Kırda 1,83, Kentte 1,39
MAKS sistemine göre yapılan yeni sınıflamaya göre, kır alanlarında toplam doğurganlık hızı 1,83, orta yoğun kentlerde 1,58, yoğun kentlerde ise 1,39 olarak ölçüldü. Bu durum, şehirleşmenin doğurganlık üzerindeki azaltıcı etkisini gözler önüne serdi.
Anne Olma Yaşı Yükseliyor
2024’te doğum yapan annelerin ortalama yaşı 29,3 olurken, ilk doğum yaşı ortalaması 27,3 olarak kaydedildi. İlk doğum yaşı en yüksek il 29,4 ile Tunceli, en düşük il ise 24,4 ile Şanlıurfa ve Muş oldu.
Genç Yaşta Doğumda Büyük Düşüş
15-19 yaş arası adölesan doğurganlık hızı, 2001 yılında binde 49 iken 2024’te binde 10’a geriledi. Bu, genç yaşta doğumların büyük ölçüde azaldığını gösterdi.
Çoğul Doğumlar %3,3
2024’te toplam doğumların yüzde 3,3’ü çoğul doğum olarak gerçekleşti. Bu doğumların yüzde 97’si ikiz, yüzde 2,9’u üçüz, yüzde 0,1’i ise dördüz ve üzeri bebeklerden oluştu.
Doğum Aralıkları Uzuyor
Annenin doğumları arasındaki ortalama süre de arttı. 2019’da 4,6 yıl olan bu süre, 2024’te 4,7 yıla çıktı. İkinci doğumlar arasında en uzun süre 5,4 yıl ile Kırklareli’de, en kısa süre ise 2,7 yıl ile Şanlıurfa’da görüldü.
