2003 yılında tasarrufları artırmak amacıyla hayata geçirilen Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), 22 yılın sonunda önemli bir büyüme göstererek 17,4 milyon katılımcıya ve 1,5 trilyon TL’yi aşan fon büyüklüğüne ulaştı. Ancak uzmanlara göre bu başarıya rağmen, kişi başına düşen birikim seviyesi, refah düzeyinde bir emeklilik için halen yetersiz. Çözüm olarak ise Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) gündemde.
Katılımcı Sayısı Arttı, Fonlar Güçlendi
Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) verilerine göre, 26 Haziran 2025 itibarıyla BES ve Otomatik Katılım Sistemi (OKS) dahil toplam fon büyüklüğü, devlet katkısıyla birlikte 1 trilyon 536 milyar TL seviyesine ulaştı. Katılımcı sayısı ise 17,4 milyonu buldu. 2021'de getirilen düzenleme ile sisteme dahil olan 18 yaş altı katılımcı sayısı 1,5 milyonu geçti.
Katılımcıların ödediği ortalama aylık katkı payı, geçen yıla göre %58 artışla 2.250 TL olurken, sistemde kişi başına düşen ortalama birikim tutarı 140 bin TL olarak kaydedildi. 2025’in ilk 5 ayında fonlar, %18 ortalama getiriyle enflasyonun üzerinde bir performans sergiledi. Uzun vadede ise bazı fonlar, enflasyonun iki katına kadar getiri sağladı.
OECD Ortalamasının Çok Gerisindeyiz
Tüm bu pozitif gelişmelere rağmen, OECD’nin 2024 yılı BES ön raporu, Türkiye’nin GSYH’ye oranla emeklilik fonları büyüklüğünde sadece %3’lük paya sahip olduğunu ortaya koydu. OECD ortalamasında ise bu oran %60 seviyesinde. Uzmanlar, katılımcı sayısının nüfusa oranla yetersiz kalması ve birikim seviyelerinin düşüklüğünü, sistemin önündeki iki ana sorun olarak tanımlıyor.
TES ile Yeni Dönem Başlayacak
Hükûmetin 2024–2026 Orta Vadeli Programı kapsamında, mevcut Otomatik Katılım Sistemi'nin işveren katkısıyla güçlendirilerek ikinci basamak emeklilik sistemi olan TES’e dönüştürülmesi planlanıyor. Böylece hem kapsayıcılığın artırılması hem de emeklilik döneminde ek gelir sağlayacak güçlü bir tasarruf havuzu oluşturulması hedefleniyor.
TES modeli; işveren, çalışan ve devletin yüzde 3 oranında katkı sağladığı, katkıların eş zamanlı ve düzenli aktarıldığı yapıyı öngörüyor. Örneğin, sadece brüt asgari ücret üzerinden bu üçlü katkı ile sistemin, mevcut OKS fon büyüklüğünün 5 katına ulaşabileceği hesaplanıyor. Ancak mevcut ekonomik şartlar çerçevesinde bu katkı oranlarının hemen uygulanması zor görünüyor.
Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Gülen: "Yıl Sonunda 2 Trilyon TL’ye Ulaşabiliriz"
Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Uğur Gülen, BES’in 2025’e güçlü başladığını belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“BES ve OKS’deki toplam katılımcı sayısı 17 milyonu aşarak önemli bir eşiğe ulaştı. Fon büyüklüğünün 1,5 trilyon TL’yi geçmesi, sistemin güvenli liman olarak görüldüğünü ortaya koyuyor. Devlet katkısı ve fonların enflasyonun üzerinde getiri sağlaması, BES’i cazip kılmaya devam ediyor.”
Gülen, özellikle dijital kanallardan yapılan başvuruların ve genç nüfusun ilgisinin sistemi ileri taşıdığını vurgularken, 2025 sonunda fon büyüklüğünün 2 trilyon TL’ye, katılımcı sayısının ise 18 milyona ulaşabileceğini öngördü.
