Sakarya Güzel Sanatlar Derneği (SAGÜSAD) 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Kutlama etkinliklerini online gerçekleştirdi. Başkan Ünal Dabak'ın konuşması ile başlayan gece SAGÜSAD üyelerinin Atatürk ve Bayrak konulu fotoğraflarından oluşan karma fotoğraf gösterisinin sunumuyla devam etti.
Programa Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Sakarya Sosyal ve Kültürel Çalışmalar Araştırma Merkezi Müdürü Öğr. Gör. Mehmet Alper Cantimer Cumhuriyet konulu tarih söyleşisi ile katkı sağladı.
CUMHURİYETİN İLK YILLARI
Başkan Ünal Dabak gecenin açış konuşmasında, Cumhuriyetin kurulduğu döneme dair bilgiler paylaştı; “Nüfus 13 milyondu, 11 milyon kişi köyde yaşıyordu. 40 bin köy vardı, 37 bininde okul yoktu, postane yoktu, dükkan yoktu. 30 bin köyde, yani her dört köyün üçünde cami yoktu. Traktör sayısı sıfırdı, biçerdöver sayısı sıfırdı, karasaban vardı. Ayçiçeği üretimi yoktu, şeker üretimi yoktu, ekmeklik un bile ithaldi, pirinç ithaldi, bütün memlekette sadece beş bin hektar alan sulanabiliyordu. Beş bin köyde sığır vebası vardı. Hayvanlar kırılıyor, insanlar kırılıyordu, bir milyon kişi frengiydi, iki milyon kişi sıtmaydı, üç milyon kişi trahomluydu Bebek ölüm oranı yüzde 40'ın üstündeydi, dünyaya gelen her iki bebekten biri ölüyordu. Anne ölüm oranı yüzde 18'di, her beş anneden biri ölüyordu.” diye konuştu.
YOKLUK İÇİNDE BİR MEMLEKET
Konuşmasına yokluk içinde geçen bir dönemi gözler önüne seren Dabak, şöyle devam etti; “Ortalama ömür 40'tı, 41'inci yaşını gören şanslıydı. Memlekette sadece 337 doktor vardı. Sadece 60 eczacı vardı, sadece sekizi Türk'tü. Diş hekimi sayısı sıfırdı. Sadece dört hemşire vardı. 40 bin köy, sadece 136 ebe vardı. Kişi başına milli gelir 45 dolardı. Elektrik sadece İstanbul, İzmir ve Tarsus'ta vardı, güya vardı demek daha doğru olur, çünkü, elektrik üretimi sadece 50 kilovatsaattı, yanlış okumadınız, sadece 50 kilovatsaattı. Dört mevsim kullanılabilen karayolu yoktu, otomobil sayısı bin 490'dı, sadece dört şehirde özel otomobil vardı. Üstüne, mübadeleyle 400 bin insan geldi. Ceplerinde para yok, iş yok, başlarını sokacak ev yoktu, sığınabilecekleri akraba yoktu, çoğunluğu hastaydı.” dedi.
“CUMHURİYET MUCİZEDİR”
Sözlerine devam eden Dabak; “Erkeklerin sadece yüzde yedisi, kadınların sadece binde dördü okuma yazma biliyordu. Okuryazar erkeklerin ezici çoğunluğu, subay veya gayrimüslimdi. Okul yaşı gelen her dört çocuğumuzdan üçü okula gitmiyordu. Toplam 4 bin 894 ilkokul, sadece 72 ortaokul, sadece 23 lise vardı. Başkent Ankara'da mesela, sadece iki lise vardı. Türkiye'nin tüm liselerinde sadece 230 kız öğrenci kayıtlıydı. Böyle bir Türkiye vardı 29 Ekim 1923’te. Onun için cumhuriyet mucizedir. Hepsini rahmet ve minnetle anıyoruz.” dedi.
----
“RUHLARI ŞAD OLSUN”
SUBÜ Sakarya Sosyal ve Kültürel Çalışmalar Araştırma Merkezi Müdürü Öğr. Gör. Mehmet Alper Cantimer; “Cumhuriyetimizin 97. Yaşı Kutlu olsun. Türkiye Cumhuriyeti ilelebet var olsun. Başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, tüm silah arkadaşlarının ve şehitlerimizin ruhu şad olsun.” Diye konuştu.
