Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin detayları Aralık ayında kamuoyu ile paylaşacak. EYT'de hangi formül geçerli olacak?
Sosyal Güvenlik Müşaviri Çetin Ateş, A Haber canlı yayınında konu ile ilgili detayları anlattı. İşte Ateş'in EYT ile ilgili o açıklamaları:
EYT bir aşamaya geldi artık önümüzdeki ay gibi bir süre kaldı. Şu ana kadar yapılan açıklamalarda zaten 8 Eylül 99 ve öncesi girişlilerin hepsini EYT'li kabul ediyoruz biz.
EYT'DE 5.000 GÜN DETAYI
Kadınlar 20 yıl 5.000 gün. Erkekler 25 yıl 5.000 gün şartı kesin. Yani 5.000 günden aşağı primi olanlar hemen emekli olamayacak. Yapılan hesaplamalarda 1 milyon kişinin ilk etapta emekli olacağı hesap edildi.
Daha sonra yıl ve prim eksiği olanlar ileri tarihlerde kademeli olarak emekli edilecek.
ARALIK AYI OLARAK AÇIKLANMASININ SEBEPLERİ
Teknik olarak bazı detaylar henüz netleşmedi. Bütçe görüşmelerinin devam etmesi de burada etkili oldu.
SGK EYT İÇİN HAZIR MI?
EYT yasası çıkınca doğal olarak bir başvuru yoğunluğu olacak. SGK il müdürlüklerine, aralık ayı işaret edilerek 'kendinizi fiziki ve teknik olarak hazırlayın' uyarısı gönderildi.
VATANDAŞ EYT'YE NASIL HAZIRLANACAK?
Hizmet dökümlerini dikkatlice incelesinler. Primler konusunda eksiklikleri var mı? Çizelgede başkalarına ait isimler var mı? SGK'da ay 30 gün, yıl 360 gün. Buna dikkat edecekler. Primlerde (k) (ş) (s) harfleri varsa problem olabilir. Borçlanma sürelerini bir kenara not etsinler.
1) EYT'DE SAYI BELLİ OLDU
İlk etapta 1-1,5 milyon kişi emekli olacak. Demek ki 1-1.5 milyon kişi bizim öteden beri söylediğimiz prim ve yıl şartını tamamlayan kişiler bunlar.
Kalanlar prime göre kademeli olarak emekli edilecek. Yani primini tamamlamak gerekiyor.
2) EMEKLİYE ASGARİ ÜCRET
En düşük emekli maaşı artacak.
Asgari ücret burada ölçü olacak.
3600 ek gösterge farkı maaşlara eklenecek.
Hazırlık ve hesaplamalar başladı.
3) SÖZLEŞMELİ KADROSU GENİŞLİYOR
Sözleşmeliye kadroda sona gelindi. Kadro çalışmasına çağrı merkezleri de katılıyor. Toplam sayı 600 bini bulacak.
4) ÜCRETTE KAYIP BİTİYOR
Gelir vergisi dilimleri değişiyor. Ücretlerdeki vergi kayıpları bitiyor.
EYT'DE PRİM HESABI NASIL YAPILACAK?
Özellikle formülle birlikte soru işaretleri beraberinde geldi. Bunlardan biri de prim hesaplaması oldu.
08.09.1999 öncesi işe giren herkes EYT'li mi? EYT'de prim hesabı nasıl yapılacak? Sosyal Güvenlik Uzmanı Emin Yılmaz, örnekler üzerinden EYT'de merak edilenleri anlattı.
EYT'nin milat tarihi dediğimiz 08.09.1999 öncesinde işe girenler herkes emekli olacak mı olmayacak mı, onunla ilgili primleri ne kadar olacak uzman olarak tahminlerde bulunuyoruz biz..
Şu anki yasalar üzerinden değerlendiriyoruz. Yasa koyucu aralık ayında bununla ilgili detaylar açıklandığı zaman da her şey netleşmiş olacak.
Ama şu anda nasıl hesaplıyoruz? Bildiğimiz gibi bizim 3 kurumumuz var. SSK, Bağkur, emekli sandığı üzerinden değerlendiriliyor.
SSK'lı olanların kendi içerisinde 08.09.99 öncesi farklı hesaplama 99 – 2008 arası farklı 2008 sonrasında da farklı hesaplamalarımız var.
08.09.1999 önce süre yaş ve prim günü zarureti vardı. Burada erkeklerde sigorta başlangıcından sonra 25 yıl kadınlarda 20 yıl, yaş haddimiz var 44-58 yaş, kadınlarda 38-56 yaş.
Prim günleri de 5000 – 5975 günlere devam ediyordu. Eğer yaş şartı kalkarsa dolayısıyla burada erkekler 25 kadınlar 20 yılı doldurursa prim günü de 5000 gün olursa emekli olacağını tahmin ediyoruz.
Örneğimizde SSK'lı olarak çalışan kişinin doğum tarihi 73 senesinde, işe başlama tarihi 1992 senesinde ve 5.700 günü var. Şu an nasıl emekli olur?
EYT çıkmazsa 25 yıl süre 53 yaş 5600 gün şartının bir araya geldiği en son ki tarihten itibaren emekli olacak.
52 yaşına 2026 yılında giriyor daha 4 senesi var yaşa takılmış. 5.700 gününü tamamlamış. Buradaki örnekte yaşa takıldığından dolay bu kişi şu anda emekli olamıyor. Ama yasa ola ki yaşı kaldırırsa önümüzdeki yıl başı bu kişinin emekli olması muhtemel olarak gözüküyor.
İşte başlama normalde Bağkur'da sigorta başlangıcından sonra 30.04.2008'e kadar erkekler 44-60 yaş kadınlarda 40-58 yaş, erkeklerde 9.000 gün 25 yıl kadınlarda 7.200 gün 20 yıl varsa yaşları da tamamlanıyorsa bunlar emekli olabiliyor.
Örneğimizde sigorta başlangıcı 1.1.1990. Bu kişi Bağkur'lu mu tam net değil hesabına göre değerlendirmek lazım. 90, 91, 92 yıllarında 3 yıl çalışmış 1080 gün. Sonra da 1.06.2001 vergi kaydı olmuş esnaflığı devam ediyor. Bağkur'da milat tarih 1.6.2002'dir.
Dolayısıyla 4A'lı bu tarihe kadar erkekte 25 kadınlarda 20 yılı doldurmaya kaç senesi varsa yaşı onun üzerinden değerlendiriyoruz biz ama EYT'li mi olup olmadığını şu şekilde hesaplıyoruz.
4A 3 yıl çalışmış, 4B olarak da 1 yıl olduğu için 4 yıl çalışmış. 2002'den 4 yılı çıkardığınızda 1998'e ulaşmış oluyoruz. 99 öncesi olduğu için EYT'li.
Diğer şart 25 yıl veya 20 yıl da tamamsa emekli olur.
Bir de emekli sandığına bakalım. Bununla ilgili de milat tarihimiz 23.05.2002.
Sigorta başlangıcı 1.1.1992'de 2 aylık bir sigortalılığı olmuş ondan sonrasında da 1.1.2001'de 4C emekli sandığına girmiş ve hizmetleri devam etmiş.
Baktığımız zaman başlangıcı 92 ben EYT'liyim diyor ama orada yanılgı var. 2000 yılının 5. ayına denk geliyor. 99 öncesine götürmediği için bu emekli sandığı çalışanı EYT'li değil maalesef.
