Konut sektörü birden fazla sebep ile fiyatlar balon oldu evet, fakat yavaş yavaş fiyatlar frenleyip oturmaya başlayacaktır.

Dünya’da genel konut piyasasına bakacak olursak;

ABD

ABD yükselen faizlerin konut piyasasının soğutmaya başladığı gözlenen ülkelerden biri. ABD’de 30 yıllık konut kredisi faizi geçen hafta yüzde 5.78’e ulaşarak 2008 zirvesini gördü.

Konut kredisi faizleri ortalamada yarım yüzyılın en sert yükselişini göstermesinin ardından talep zayıflaması başladı.

Zayıflayan talep ise hem konut üreticilerinin hem de mevcut konut satıcılarının fiyatları düşürmesine sebep oldu.

22 Mayıs ile biten hafta itibariyle son dört hafta içerisinde ABD’de konut satıcılarının yüzde 20’si fiyatları düşürmüş durumda.

Bu oran Ekim 2019’dan bu yana görülen en yüksek seviye olduğu anlamına geliyor.

Hatta salgın döneminde nispeten daha düşük fiyatları ile rağbet gören bazı bölgelerde Nisan ayı itibariyle konut fiyatlarını düşüren satıcıların oranı yüzde 41’lere kadar ulaşıyor.

İngiltere

İngiltere’de 2 yıllık tarihi yükselişlerin ardından konut fiyatlarındaki ivme bir miktar yavaşlamış görünüyor.

Pandemi uygulamaları kapsamında 2020 ve 2021 Temmuz ayları arasında 500 bin pound tutarına kadar olan konut satışlarında damga vergisi muafiyeti uygulanan ülkede, Londra merkezli gayrimenkul danışmanlarına göre konut fiyatları ekonomiden kopuk olarak hızla yükseldi.

İngiltere Merkez Bankası geçen aylarda faizleri tam 5 kez artırırken devamının da gelmesi bekleniyor.

Gayrimenkul uzmanlarına göre atılan bu adımlar emlak piyasasını yılın kalanında bir miktar soğutabilir. Arz tarafının düzelmesi ve arayışta olanların seyri ise uzun dönemde belirleyici olabilir.

Yeni konut izinleri son 2 yılın en düşük seviyesinde. Alıma dönük başvurular da Mayıs’ta 8 ayın ardından geriledi.

Emlak uzmanlarına göre, insanların genel ekonomi hakkında kötümser olduğunu ve özellikle savaşın yaşam maliyetlerini olumsuz etkilemesinin düşüncelerini etkilediğini söylüyor.

İngiltere Merkez Bankası konut kredilerinin geri ödenebilirliğine yönelik stres testlerini Ağustos itibarı ile rafa kaldırırken, bu durumun konut arayışındakilerin imkanları olmayan hedeflere yönelmeleri ile yeni riskler doğurabileceğine dikkat çekiliyor.

Çekya

Çekya emlak balonu araştımasında ikinci sırada

Çekya ve Macaristan yüksek ev sahipliği oranı ile Avrupa’da dikkat çekiyor. Prag merkezli yatırım danışmanlığı şirketleri, ülkenin genel görünümüne ilişkin bu duruma ilaveten hızla yükselen enflasyon ve düşük işsizlik oranlarını ekliyor.

Yapım izni alırken izlenen karmaşık prosedür ve son dönemde artan yurt dışından ülkeye çalışmak için gelenlerin ilgisi, konut fiyatlarını ücret artışlarının çok çok üzerinde yükseltti.

Mayıs ayında yüzde 16'ya ulaşan enflasyonu dizginlemek için Çekya Merkez Bankası parasal sıkılaştırma politikasına başvurdu.

Ülkede faiz oranları 1999'dan bu yana en yüksek seviyeye yükseldi. Konuya ilişkin görüşler ise “yükselen faiz oranlarına karşın beklenen talep düşüşünün gerçekleşmediği” yönünde.

Türkiye

Gelelim bizim ülkemize, Türkiye’de  konut sektörü; artan üretim maliyeti, yavaşlayan yeni konut başlangıçları, negatif faiz ortamı, enflasyona karşı korunma, kur şoku, güçlü talep, yabancı talebi ve göç gibi ana unsurlar fiyatların ciddi oranda artmasına sebep oldu.

Son gelen verilere göre; 2022 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 10,2 oranında artan Konut Fiyat Endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak yüzde 127,0, reel olarak ise yüzde 34,9 oranında arttı.

Sektörün en önemli şehri olan İstanbul’da artış yüzde 142, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile talebin artığı Akdeniz bölgesinde Muğla, Aydın ve Denizli’de yüzde 146, Antalya’da ise yüzde 158 ile en fazla artan konut fiyatı olan şehirler olarak yer aldı.

Türkiye’de birim metrekare fiyatı 2022 Nisan ayında 10.574 TL olurken, geçen yıl bu rakam 4.200 lira seviyelerindeydi. İstanbul’da ise ortalama 100 metrekare bir dairenin birim fiyatı ise 1.7 milyon liraya çıktı.

Arz tarafında artan maliyetler konut fiyatlarını yukarı çeken en önemli unsurlar arasında yer aldı. TÜİK’ten elde edilen 2022 yılın Nisan ayına dair inşaat maliyetlerine göre son 1 yılda; inşaat maliyetleri yüzde 106 oranında arttı.

Sadece son 1 ayda bile artış yüzde 6’ya ulaştı. Bina inşaatı maliyet endeksi yıllık yüzde 103, bina dışı yapılar için inşaat maliyet endeksi yıllık yüzde 117, inşaat malzemesi ise yüzde 133 artış gösterdi.

Artan üretim maliyetleri ise satış fiyatlarına otomatikman yansıdı. Yeni konut başlangıçlarında ise önemli göstergelerden biri olan yapı izin istatistiklerinde de gerileme yaşandı.

2021 yılının ilk çeyreğinde daire sayısı 175 bin iken, bu rakam 2022’nin yılın ilk çeyreğinde 125 bine geriledi.

Makro ekonomik konjüktörde konut fiyatlarındaki artışa ilave katkı sağladı. Kur tarafında yaşanan yükseliş ile birlikte makro ekonomik dalgalanma yatırımcı tercihlerinde etkili oldu.

Yüksek enflasyon ve düşük faiz ortamında yatırımcılar enflasyona karşı kendilerini korumak için konut talebini ön plana çıkardı.

Artan talep karşısında zayıf kalan arz hem sıfır hem de ikinci el konut fiyatlarında son yılların en yüksek artışına sebep oldu.

Ayrıca son dönemde Türk vatandaşlığı alabilmek için gayrimenkul satın alma kanununda yapılan değişiklik de sektördeki talebin artmasına sebep oldu.

İlk aşamada 250 bin dolar ve üzerinde konut alan yabancılara vatandaşlık verilmesi, 400 bin dolara yükseltildi.

Böylece son 17 ayda yabancılara yapılan konut satış rakamı 85 bini aştı. Yabancıların toplam satış içindeki payları yüzde 5’e kadar yükseldi.

Konut Kredisine Düzenleme Geldi

Enerji sınıfına göre konut kredisi kullandırım sınırları belirlendi, piyasaya önemli bir etkisi olacağını düşünmüyorum.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), konut kredilerinde kredi değer oranını tutar bazlı farklılaştırdı. Alınan kararla birlikte 1. el ve 2. el konutlar için de konut kredilerinde kredi değer oranı da tutar bazlı farklılaştı.

Enerji sınıfı A olan 1. el konutlar için kredi değer oranı;

- Konut değeri 2 milyon TL’nin altında olan konutlar için yüzde 90,

- Konut değeri 2 milyon TL ile 5 milyon TL arasında olan konutlar için yüzde 70,

- Konut değeri 5 milyon TL ile 10 milyon TL arasında olan konutlar için azami 3,5 milyon TL,

- Konut değeri 10 milyon TL üzerinde olan konutlar için ise konut kredisi imkanı bulunmuyor.

Enerji sınıfı A olan 2. el konutlar için kredi değer oranı;

- Konut değeri 500 bin TL’nin altında olan konutlar için yüzde 90,

- Konut değeri 500 bin TL ile 2 milyon TL arasında olan konutlar için yüzde 70,

- Konut değeri 2 milyon TL ile 5 milyon TL arasında olan konutlar için yüzde 50,

- Konut değeri 5 milyon TL ile 10 milyon TL arasında olan konutlar için azami 2,5 milyon TL,

- Konut değeri 10 milyon TL üzerinde olan 2. el konutlar için ise konut kredisi imkanı yok.

Karar öncesinde kredi oranları nasıldı?

Karar öncesinde kredi tutarının teminat olarak alınan konutun değerine oranı; enerji performansı A sınıfı olan konutlar için yüzde 90, enerji performansı B sınıfı olan konutlar için yüzde 85 ve diğer konutlar için yüzde 80 olarak belirlenmişti.

Ayrıca karar öncesinde konutun 1. el veya 2. el olması durumunda herhangi bir farklılık bulunmuyordu. Hayatı ertelemediğiniz bir hafta geçirmeniz dileğiyle..